The working of kailakuri

Maandagochtend krijgen we een rondleiding van Dr. Baker door het volledige ziekenhuis. Hij wil ons laten zien hoe alles werkt en welke patiënten waar verblijven.

Het ziekenhuis wordt onderscheiden in twee hoofddelen, het inpatient gedeelte en het outpatient gedeelte. Het inpatient gedeelte dient voor patienten die vast in het ziekenhuis blijven, hieronder de patienten met ondervoeding, zwaardere vormen van diabetes en patienten met een nood aan intensieve zorg, later meer hierover. Het outpatient gedeelte zijn eigenlijk dagpatienten, zij verblijven hier niet, ze moeten op bepaalde tijdstippen langskomen voor controles of insulinespuiten. Hieronder vallen de TB patienten (tuberculose), diabetes patienten en de zogenaamde general patients.

Alvorens verder te gaan zullen we even uitleggen wat de structuur en bedoeling van het ziekenhuis is.

De leuze van het ziekenhuis is 'Health for the Poor, By the Poor'. Omdat er zoals in de meeste ontwikkelingslanden geen sprake is van betaalbare gezondheidszorg is het voor armen zeer moeilijk om aan medische hulp te geraken. Er bestaan overheids- en prive-ziekenhuizen maar deze zijn onbetaalbaar voor mensen van de middenklasse en armer. Daarom wou Dr. Baker, de oprichter en nog steeds het hoofd van het ziekenhuis, een andere manier vinden om te zorgen dat arme mensen wel op een voor hen betaalbare manier degelijk behandeld kunnen worden. Een belangrijk onderdeel in deze speciale ziekenhuisstructuur zijn de 'paramedics'. Dit zijn mensen, ook gewoon armen uit de omgeving, die in het ziekenhuis functioneren als dokter maar die eigenlijk geen enkele officiële dokters- of verplegingsopleiding hebben gehad, iets wat in België absoluut ondenkbaar is. De eerste drie weken dat wij in het Kailakuri ziekenhuis verblijven zijn er eigenlijk maar twee echte dokters aanwezig, Dr. Baker uit Nieuw-Zeeland en Dr. Marico uit Japan. Tot teleurstelling van Dr. Baker vertrekt Dr. Marico al de 20e juli. Dr. Marico is geen vaste dokter en verbleef hier maar enkele maanden , Dr. Baker is dus de enige dokter die hier altijd aanwezig is. De meeste paramedics zijn door Dr. Baker opgeleid voor een bepaalde specialisatie, het zijn dus geen volwaardige dokters maar binnen hun vakgebied zijn ze wel voldoende opgeleid om de patiënten goed te begeleiden.

Ook de verpleegsters van het ziekenhuis zijn zogenaamde 'paramedics', ze hebben dus ook geen officiële opleiding gehad maar zijn door Dr. Baker opgeleid binnen een bepaald vakgebied. Wanneer patienten behandeld willen worden wordt er, indien mogelijk, ook verwacht dat er enkele familieleden meekomen om te helpen bij het koken of het tuinieren in het ziekenhuis.

Door deze redenen kan het ziekenhuis blijven functioneren enkel op basis van schenkingen. Om een idee te hebben van de kostprijs gaf Dr. Baker het volgend voorbeeld: De kostprijs van de zorg van alle patienten van het volledige Kailakuri ziekenhuis voor een jaar tijd komt overeen met de kostprijs van de zorg voor vijf patienten in een ziekenhuis in Nieuw-Zeealand gedurende tien dagen.

Terug naar de rondleiding: We beginnen bij het outpatient gedeelte. Alvorens naar de specifieke afdelingen te gaan, passeren we eerst langs de registration desk.

Hier komen de patienten voor het eerst binnen en wordt er gekeken wat het ziekenhuis kan en wil doen voor de patient. Er wordt ook een eerste basisonderzoek uitgevoerd waarbij de bloeddruk en de hartslag gemeten worden. Een grote moeilijkheid voor een ziekenhuis dat als doel heeft enkel de armen te dienen is deze armen van de rijken te onderscheiden. Het probleem is dat arme mensen net de neiging hebben om hun mooiste kleren aan te doen wanneer ze naar het ziekenhuis komen en dat rijken net hun oudste en vuilste kleren gaan zoeken om binnen te kunnen geraken in het ziekenhuis. Hierdoor heeft het ziekenhuis een man ooit langdurig behandeld en achteraf bleek hij een eigenaar van twee bussen te zijn, wat een grote rijkdom betekent. Omdat het ziekenhuis vooral de bevolking uit de regio wil bereiken is het meestal door familieconnecties en huisbezoeken wel mogelijk om na te gaan of iemand in dit ziekenhuis op de juiste plaats is. Er onstaat een ongemakkelijk moment wanneer we aan Dr. Baker vragen hoe een arme of een rijke Bengaal gekleed gaat. Hij besluit om het maar met de wijzende vinger aan te duiden, enkelen van ons doen even of ze niet aan het luisteren zijn.

Naast de registration desk is er een trainingszaal aanwezig, hier wordt aan nieuwe patienten aangeleerd hoe ze met hun eigen gezondheid moeten omgaan. De opleidingen worden gegeven door een van de eerste diabetes-patienten van het ziekenhuis. Veel van de staff-leden zijn voormalige patienten.

De trainingszaal wordt ook gebruikt voor het gebed 's morgens en 's avonds. In tegenstelling tot de rest van Bangladesh is het in het Kailakuri ziekenhuis de gewoonte dat de drie religies bij elkaar zitten voor het ochtendgebed. Hindu's, Moslims en Christenen zingen beurt om beurt hun gebed terwijl de aanhangers van de andere twee religies erbij zitten. Het zorgt elke dag opnieuw voor een mooie ochtendsoundtrack bij ons ontbijt.

Na de registration desk bezoeken we de TB-afdeling, deze bevindt zich onder de veranda van de apotheek en het archief waar ook alle administratie van het ziekenhuis wordt bijgehouden door project manager Pi-Jon.

Het hoofd van de TB afdeling is een goedlachse man genaamd Surutch, een paramedic. Wanneer we langs komen zitten zijn nieuwe assistent en twee patienten bij hem. De behandeling voor de TB patienten is voor de patienten volledig gratis, de medicijnen worden betaald door de Damiaanactie.

De TB afdeling was ook de eerste afdeling van het ziekenhuis en diende vroeger als subcenter voor de Damiaanactie. Bij de TB afdeling wordt niet enkel de variant op de longen behandeld die bij ons bekend is. TB kan ook optreden aan de huid, de keel, de ruggengraat en nog veel andere lichaamsdelen. Door de aanwezigheid van TB patienten hangen er op het domein van het ziekenhuis verschillende bordjes waarop staat dat het verboden is te hoesten en te spuwen binnen het ziekenhuis domein.

Aan de andere kant van de apotheek vinden we de diabetes afdeling, deze is normaal ondergebracht in het hutje waar wij slapen. Deze afdeling biedt hulp aan in totaal 1600 mensen. Omdat diabetes permanent behandeld moet worden is het onmogelijk om de behandeling volledig gratis te houden. Naarmate van je inkomsten betaal je een maandelijkse bijdrage aan het ziekenhuis, deze varieert van 2 tot 100 taka (85 taka = 1 euro, gemiddeld dagloon = 140 taka). De insuline wordt volledig betaald door de Diabetes Association of Bangladesh. Omdat insuline zeer duur is en dus niet zomaar kan uitgedeeld worden komt er veel administratie bij kijken om aan te tonen welke patienten welke hoeveelheden insuline nodig hebben, dit is een van de belangrijkste taken van Pi-Jon.

Het laatste gebouwtje in het outpatient gedeelte heeft de naam 'General Patients'. Hier worden de patenten behandeld met andere aandoeningen dan diabetes en TB. Op het moment dat wij hier langskomen zijn er twee paramedics en twee patienten aanwezig. Omdat er hier veel meer patienten zijn dan in de andere gedeeltes en dit minder eenduidige behandelingen zijn, liggen de wachttijden voor de patienten iets hoger. Het gebouwtje ligt tegen onze eetplaats dus tijdens het wachten amuseren de patienten zich volop met ons eindeloos aan te staren.

Naast de afdelingen van de patienten liggen enkele slaaphutjes, deze zijn voor staffleden die hier permanent verblijven of die te ver wonen om dagelijks naar huis terug te keren. De mannen overnachten in het outpatient en de vrouwen in het inpatient gedeelte.

We steken de hoofdweg over die het ziekenhuis in twee delen opsplitst en komen uit bij het inpatient gedeelte. Eerst passeren we een bouwwerf waar enkele Belgische studenten zich bezig houden met het bouwen van een bevallingsgedeelte. Geen idee hoe ze het in hun hoofd hebben gehaald maar ze zouden zich beter met nuttigere dingen bezighouden zoals hun facebook checken of playstation spelen! ;-)

Eerst bezoeken we de Kitchen en Dining room waar elke dag voor 89 staff-leden en patienten en familieleden (totaal ± 150 personen) een verse maaltijd wordt klaargemaakt. Enkele familileden van patienten en patienten zelf helpen mee bij het klaarmaken van het eten.

Naast de keuken vinden we het inpatient office terug. Hier wordt de administratie van het inpatient gedeelte bijgehouden maar aan de achterkant worden ook patienten behandeld, hier komen we later op terug.

Hierna gaan we langs de echte bewoners van het Kailakuri ziekenhuis. Op alle hutjes hangen bordjes met de naam van de afdeling, de bordjes zijn wel al niet meer correct en worden niet meer vervangen. Ze zijn er in 2007 gehangen omdat de hoogste generaal van het leger (van 2002 tot 2007 werd het land bestuurd door het leger) op bezoek kwam om de gemoederen te bedaren nadat er enkele politiek gevoelige moorden waren gepleegd vlakbij het ziekenhuis. Als geschenk bracht hij vijf stevige koeien mee. Ondertussen is het aantal koeien gestegen tot 12.

In het eerste gebouwtje dat we bezoeken verblijven de vaste diabetes patienten. Buiten staan een tiental mensen ons op te wachten waaronder de Bengaalse nog levende versie van Sonja Gandhi. Voor het hutje staat het labo waar de patienten zelf het suikergehalte van hun urine kunnen bepalen. Het labo is niet meer dan een stenen afwasbak, een proefbuisje, een potje indicator een geolied lont waarmee het mengsel kan worden opgewarmd. Op basis van een kleurencode kunnen de patienten hun suikergehalte bepalen. Er worden vijf controles per dag gehouden die telkens worden aangekondigd door een fietser die met een bel rondrijdt. Op het einde van de dag wordt op basis van de suikergehaltes de nodige insuline dosis voor de patienten bepaald.

Wanneer we bij de patienten staan vraagt Hannes aan hen of ze dit ziekenhuis als een tweede keuze zien omdat ze geen overheids- of prive ziekenhuis kunnen betalen of dat ze tevreden zijn over dit ziekenhuis. Ze antwoorden met een trotse glimlach dat dit en geen ander hun ziekenhuis is en dat ze er zeer tevreden over zijn. Dr. Baker vertelt ook dat door de vele paramedics de patienten hier meer aandacht krijgen dan ze zouden krijgen in een overheidsziekenhuis omdat het personeel daar minder behulpzaam is omdat er gewoon teveel patienten zijn.

Het volgende hutje is intensive care, hier zien we Minhas een vrouw verzorgen met een gebroken heup en een open beenwonde. Minhas is ondertussen een goede vriend van ons, hij is in het ziekenhuis toegekomen wegens ondervoeding. Nadat hij er beter aan toe was is hij een soort verpleger (dus ook een paramedic) geworden en nu studeert hij kunst in Dhaka, we spelen regelmatig een spelletje Jungle Speed met hem. De vrouw heeft duidelijk veel pijn, ze is hier toegekomen nadat haar been was behandeld in een ander ziekenhuis. Dit was heel onverzorgd uitgevoerd, er was gewoon een pin door haar been gestoken en alles werd een beetje rechtgehouden met behulp van een houten plankje, van een echte behandeling was dus geen sprake. De vrouw heeft dan zelf beslist om, waarschijnlijk met hulp, naar dit ziekenhuis te komen voor een betere behandeling. In de ruimte liggen nog enkele andere patienten maar hun precieze rede krijgen we niet te horen. De ruimte wordt in twee delen gesplitst door een scheidingswand waarachter een vrouw met diabetes en accute diarree in isolatie wordt gehouden.

In het volgende hutje zitten de mannelijke patienten met malnutrition (vrij vertaald is dit ondervoeding of te eenzijdige en dus slechte voeding). Een ervan is Dudu (zie foto), een man van rond de dertig met een gewicht van 38 kg.

Vervolgens komen we aan de achterkant van het inpatient office waar op dat moment de twee patienten worden verzorgd die er het ergst aan toe zijn, gevoelige lezers kunnen dit deel best overslaan.

Alvorens we naar binnen gaan vraagt Dr. Baker om geen tekens van afgrijzen te tonen. Links zit een man met een zeldzame huidziekte die zeer gruwelijk is om aan te zien. Van zijn buik tot bovenaan zijn hoofd rot zijn huid eraf waadoor het lijkt alsof hij net uit een grote brand is weggewandeld. Door de zware medicijnen tegen deze ziekte is hij dan ook nog eens diabetes patient geworden waardoor hij waarschijnlijk niet meer lang zal leven. Rechts zit een man die door een slechte behandeling van diabetes blind is geworden. Daarbovenop is hij aan zijn voet een gezwel aan het ontwikkelen zo groot als een ei, het kan het best vergeleken worden met een gezwel van een lepra patient. Uit respect hebben we hier natuurlijk geen foto's van genomen.

Het voorlaatste hutje dat we bezoeken zijn de inpatients zonder intensive care. Hierbij zit een vroeger staff-lid dat zwanger is maar zeer veel moet overgeven. Omdat Dr. Baker haar goed kent wil hij haar nog even in het ziekenhuis houden in het geval er iets zou mis lopen. Ook deze vrouw was patient in het ziekenhuis voor dat ze staff-lid werd. Dr. Baker vertelt dat ze toen ze toekwam blind was door katarakt en nog maar 30 kg woog door ondervoeding, ze kon ook niet lopen omdat ze te zwak was. Na het wegnemen van de katarakt en na haar voldoende eten te geven kon ze terug lopen en steeg haar gewicht op enkele maanden naar 63 kg. Toen haar vader haar kwam bezoeken na al de behandelingen herkende hij zijn dochter niet meer en barstte in tranen uit. Ze raakte er volledig bovenop, werd medewerker van het ziekenhuis, vond een man en raakte zwanger. Helaas loopt deze zwangerschap dus niet zoals gehoopt en moet ze nog onder toezicht blijven, haar man verblijft ook constant in het ziekenhuis. Buiten zit er nog een vrouw met pancreas kanker een vroegere timmerman die voor een gezin van vijf moet zorgen. Door een ziekte waarvan we de naam niet meer kennen is hij nu niet meer in staat om dit te doen.

De rondleiding eindigt bij de afdeling 'Mother and Child Care'. Hier worden vrouwen die in het ziekenhuis zijn bevallen samen met hun baby in het oog gehouden opdat ze de juiste voeding en verzorging zouden krijgen. Veel van de baby's zijn veel te licht voor hun leeftijd.

De rondleiding eindigt en Dr. Baker bedankt ons voor onze vragen en aandacht. Hopelijk heeft de Belgische lezer nu een beter beeld van het ziekenhuis, vragen kunnen altijd gesteld worden via de comments.

Hannes